Kitapla Oynamak

KİTAPLA OYNAMAK

Oyun sadece çocuklar için midir? Hayır! Ama oyun denince akla hemen kıpır kıpır çocuklar gelir. Oysa yaşımız kaç olursa olsun hepimiz bayılırız oyun oynamaya. Spordan sanata, mesleklere hayatın en ciddi kurumlarına baktığımızda bile aslında her birinin bir oyundan farkı olmadığını görebiliriz. Oyunun çocuğun psikososyal, duyuşsal, psikomotor ve dil gelişimine katkısı tartışılamaz bir gerçek. Çocuklar oyunla hayata atılır, hayatın provasını oyunlar eşliğinde gerçekleştirir.

Peki oyun çocuğun gelişiminde bu kadar önemli bir paya sahipken kitapları da neden oyuna dahil etmeyelim ki?

Kitap okuma sürecine oyunu dahil edersek ne olur?

Mesela kitap okumayı sevmeyen bir çocuğa hadi kitabını oku demek yerine hadi gel kitapla oynayalım desek? Sizce de denemeye değmez mi?

Peki, neler yapabiliriz, kitapla nasıl oynayabiliriz? Bu tamamen sizin yaratıcılığınıza, okumaya ve oyuna ayırdığınız zamana, çocuğunuzun özelliklerine göre şekillenen bir süreci kapsıyor.

Hazine Avı Oyunu

Küçük kağıtlara okuyacağınız kitapla ilgili ipuçları, bilmeceler yazıp o kağıdı evin bir yerine saklayın. Meğerse birazdan okuyacağınız kitap dünyanın en değerli kitabıymış ve sizin evinizde kaybolmuş. Onu herkesten önce sizin bulmanız gerekiyormuş? İpuçlarını takip ederek onu birlikte arayın. Bakın, henüz kitabın sayfalarına dokunmadan ipuçlarını okumaya başladık bile.

Okuyacağınız kitabı siz çocuğunuzdan önce okuyun. Kitabın içinde çocuğunuzla tartışabileceğiniz yerler hakkında sorular hazırlayın. Hazırladığınız soruları küçük bir kağıda yazıp küçük bir zarfın içine koyun. Zarfı da kağıt bantla kitaptaki ilgili bölümün yanına yapıştırın. Okumaya başladığınızda çocuğunuz oradaki zarfı görünce ister istemez tüm dikkatini zarfa verecek ve merak duygusu harekete geçecektir. Böylece kitabı daha dikkatli dinlemeye ve takip etmeye başlayacaktır.

Hazırladığınız sorular mümkün olduğu kadar 5N1K ( kim, nerede, ne zaman, ne yapıyor, nasıl, niçin?) soruları gibi okuduğunu anlamış mı diye test eden kapalı uçlu sorular olmasın. Onun yerine çocuğun kendisini ifade etmesine imkan sunan sorular olsun ki okuma sürecinden hem daha çok keyif alınsın hem de süreç daha etkili bir yol izlesin.

Ne Tür Sorular Sorabiliriz?

Tahmin yapma

Çıkarımda bulunma

Neden sonuç ilişkisi kurma

Sıralı düşünme soruları

Sen olsaydın….?

Peki …. olmasaydı ne olurdu?

Bu fikre katılıyor musun? Neden?

Karakter bunu neden söyledi acaba?

Bu durumda sence olacak? Neden?

Yazar, neden burada böyle bir kelime kullanmış olabilir? Bu kelimenin anlamını biliyor musun?

Yazarın bu sayfada bize ne anlatmaya çalıştığını düşünüyorsun?

Şimdiye kadar neler oldu?

Resim Okuma Oyunu

İmkanınız varsa özellikle okuma bilmeyen çocukların çok sevdiği bir görsel okuma yapabilirsiniz. Bunun için okuyacağınız kitabın görsellerini yazıcıdan çıkartın. İsterseniz bir kartona çıktıları yapıştırın isterseniz öyle de kullanabilirsiniz.

Kitabı okumaya başlamadan önce görselleri yere karışık bir şekilde dizin. Çocuğunuza görsellerde neler gördüğü, hangi karakterlerin yer aldığı, hikayenin ana karakteri, hikayenin nerede geçtiği, hangi mevsim, günün hangi vakti olduğuna dair sorular yönelterek onun konuşmasını ve görselleri yorumlamasını sağlayabilirsiniz. Sonra da görselleri hikayenin başından sonuna doğru sıralamasını isteyebilirsiniz.

Kitabı okuduktan sonra aynı sorular ve yönergeleri yeniden yöneltin.

Kitabı okumadan önce ve sonrası nasıldı?

Neler değişti?

Neler aynı kaldı?

İşte size çocuğunuzun kendini ifade etmesi ve dili etkin kullanması için güzel bir okuma oyunu. Son olarak görselleri kitabın sayfa düzenine göre baştan sona dizmesini söyleyin. Eğer hatırlamakta zorlanıyorsa bir bilmece sorun ve bildiği her bilmece için kitaba bir kez bakmasına izin verin. Tüm çalışmalar bittikten sonra kitabı çocuğunuzun eline verin, kendisi kontrol etsin. Bakalım sıralamayı kitaptaki gibi yapabilmiş mi? Başarı ya da başarısızlık hiç önemli değil, bu oyundan beklediğimiz kazanım çocuğun dilini aktif kullanması, kendini ifade edebilmesi, hikayedeki karakter, mekan, zaman kullanımına dikkat etmesi ve en önemlisi görsel&metin uyumunu fark etmesini sağlamaktır.

Herkese bol kitaplı, bol oyunlu günler diliyorum.

Meryem Ermeydan

Eğitimci&Yazar

Yazar Hakkında:

Meryem Ermeydan 1984 yılında Adana’da doğdu. Mustafa Kemal Üniversitesi Türkçe Eğitimi Bölümünden mezun oldu. 2010-2014 yıllarında Berlin’de yaşadı. Ülkesine döndükten sonra öğretmenlik mesleğini geliştirmek için çeşitli eğitimlere katıldı. Yaratıcı drama bitirme tezini “Masallarda sembol arayışı” üzerine yazdı.

Türkçe öğretmeni, Yaratıcı Drama Lideri, P4C Çocuklarla Felsefe Eğiticisi, Hikâye ve Masal Anlatıcısı, Yazar ve Geri Dönüşüm gönüllüsüdür. 2011 yılından beri blog yazarlığı yapmaktadır.

Meryem Ermeydan bir kız, bir erkek çocuk annesidir. Edebiyat ve eğitim sitelerinde çocuk edebiyatı, resimli çocuk kitabı inceleme metinleri ve eğitimle ilgili metinler yazıyor, çocuk kitapları okumayı seviyor.

Kitapları:

Geri Dönüşüm Ülkesi

Az Bilinen Çok Sevilen HAYAL

Anne Masalları